Prawdziwe barwy na zdjęciu

Fotograf jest ograniczony w kwestii kolorów tym, co zastaje w naturze. Warto jednak pamiętać, że barwa czyli kolor jest szczególnie ważnym elementem kompozycji zdjęcia. Biorąc pod uwagę fotografię dokumentacyjną, w teorii jej celem jest jak najwierniejsze oddanie rzeczywistości. W praktyce często okazuje się to bardzo trudne, a czasami praktycznie niemożliwe.

Obiekty w przyrodzie nie posiadają na stałe przypisanych barw – nie emitują one światła, są nieprzezroczyste i odbijają tylko padające na nie oświetlenie, które wynosi średnio ok. 18%. Odbierany przez nasz wzrok kolor jest wypadkową powierzchni, faktury, koloru i budowy chemicznej padającego światła. Przykładowo listowie wydaje się najczęściej zielone w naturalnym świetle dnia, jednak jeśli skierujemy na nie czerwone światło, wyda się nam praktycznie czarne.

Za prawdziwe uznajemy barwy, które możemy obserwować w oświetleniu słonecznym lub sztucznym, które jest do niego maksymalnie zbliżone. Zostało tak przyjęte, ponieważ są to najczęściej spotykane źródła światła. Światło, które emitują, wydaje się nam białe, jednak w rzeczywistości wcale takie nie jest. Światło słoneczne posiada bardzo nierównomierne i złożone widmo z zestawem dominujących barw (czerwony, zielony, niebieski). Światło żarówki posiada odcień żółty, a światło emitowane przez świetlówkę seledynowy. Światło może również docierać do obiektu poprzez odbijanie od innych obiektów np. ściany pomalowanej farbą olejną etc.

Ustawiamy balans bieli

Jeśli chcemy odwzorować dokładnie rzeczywiste kolory, należy starać się dokonywać korekty rejestrowanych barw. Dokonana korekta w pewnym sensie powoduje zafałszowanie rzeczywistości, ponieważ zmienia faktycznie uchwycone kolory. Pomimo tego, każdy z nas woli oglądać śnieżnobiałą suknię panny młodej niż zabarwioną przez światło na zielonkawy kolor.

Biorąc pod uwagę fotografię tradycyjną, korekty dokonuje się podczas wykonywania odbitek poprzez dobranie odpowiedniego filtru. W praktyce okazywało się najczęściej, że wystarczy zaledwie zestaw kilku lub kilkunastu filtrów, które odpowiadały poszczególnym typom oświetlenia. Stosowanie filtra w aparacie powoduje jednak zmianę wszystkich, a nie tylko jednego koloru na zdjęciu.

W cyfrowych aparatach ustawienia balansu bieli działają na podobnych, choć uproszczonych zasadach – w pamięci urządzenia są zapisane wzorce odchyleń bieli, które można wybrać w trybach fotografowania. Najczęściej spotykanymi opcjami jest auto, pochmurny dzień, słoneczny dzień oraz sztuczne światło. Wzorce są zapisano jako wartość korekty intensywności rejestrowania barw podstawowych, z których są budowane obrazy w matrycy. Przykładowo fotografując w pochmurny dzień najsilniej zostanie zarejestrowany kolor czerwony, słabiej kolor niebieski, a zielony pozostanie bez zmian. Wzorce odchyleń są właśnie nazywane balansem bieli. W aparacie cyfrowym wystarczy wybrać odpowiedni tryb odpowiadający aktualnym warunkom oświetleniowym, aby uzyskać na zdjęciu jak najlepsze kolory.

W zaawansowanych aparatach cyfrowych tzw. lustrzankach istnieje opcja manualnego ustawienia balansu bieli poprzez podanie temperatury promieniowania według określonego wzorca. Ustawiając temperaturę promieniowania należy pamiętać, że niższa temperatura będzie oznaczała przewagę barw ciepłych na zdjęciu, a wyższa zimnych. Wzorcem odniesienia w tym przypadku powinna być szara kartka, która odbija światło w 18% lub wzorcowe zdjęcia białej barwy. W praktyce takie dokładne odwzorowanie kolorów stosuje się wyłącznie w warunkach studyjnych.

Jeśli mamy wrażenie, że kolory na zdjęciu są zafałszowane przez nieodpowiednie ustawienie balansu bieli, możemy dokonać jego korekty dzięki jednemu ze znanych programów graficznych. Są one stosunkowo trudne w obsłudze, jednak ustawienia takie jak balans kolorów czy balans bieli nie sprawiają trudności nawet początkującym fotografom. Nietrafiony balans bieli może skutkować zatarciem się subtelnych odcieni w środkowym pasmie widma światła widzialnego oraz niektórych szczegółów. Barwy mogą ulec spłaszczeniu. Dobrą opcją jest zapis zdjęć w formacie RAW, ponieważ pozwala on na późniejszą korektę balansu bieli i odzyskanie utraconych szczegółów.

Na barwy wpływa również…

Na kolory wpływają również warunki ekspozycji. Na niedoświetlonym zdjęciu zobaczymy więcej barw ciepłych, jaśniejsze fragmenty będą bardziej nasycone, a ciemniejsze praktycznie niewidoczne. Średnie tony na zdjęciu mogą mieć złamane i zgaszone kolory – przykładowo czerwień będzie wyglądała jak brudny, błotnisty brąz. Natomiast na zdjęciach prześwietlonych ciepłe barwy wydają się bardziej pastelowe i półprzezroczyste, a zimne szaro-niebieskie.

Na barwę ma wpływ również przezroczystość powietrza i odległość jaka dzieli nas od fotografowanego obiektu. Ponadto poza bezpośrednim wpływem zanieczyszczenia atmosfery na wykonywane zdjęcie, pogoda ma również spory wpływ na wygląd barw – ponieważ wilgotność powietrza i ciśnienie może je zniekształcać. Ogólnie mówiąc, im większa wilgotność tym mniejsza przezroczystość powietrza, co wpływa na szarzenie kolorów na zdjęciu i pojawienie się szaroniebieskich tonów. Efekt ten będzie się pogłębiał wraz z powiększaniem się odległości od fotografowanego obiektu.

Jeśli jednocześnie panuje niska wilgotność (duża przezroczystość) i znaczne nasłonecznienie, może pojawić się problem z wrażliwością matrycy aparatu na światło ultrafioletowe. Na zdjęciu będą pojawiały się przypadkowe odbicia od obiektów znajdujących się poza fotografowanym kadrem, można to szczególnie zauważyć podczas wykonywania zdjęć na plaży czy na śniegu. Ultrafiolet oślepiając matrycę aparatu powoduje, że barwy stają się szare, wypłowiałe. Rozwiązaniem jest zakup markowego obiektywu, który będzie posiadał specjalną warstwę filtrującą ultrafiolet. Przypadkowe odbicia można zniwelować również poprzez zastosowanie przeciwsłonecznych osłon na obiektyw.

Ponadto odbicia zniwelujemy również używając filtrów polaryzacyjnych, które usuwają odbicia z tafli wody, szyb itd. Używając filtrów fotograficznych uzyskamy na zdjęciu bardziej nasycone barwy, szczególnie nieba.

Podsumowując

Aby uzyskać prawdziwe barwy na zdjęciu trzeba się nie lada wysilić ponieważ światło, które na nie pada, często zmienia ich naturalne zabarwienie. Naturalne barwy zbliżone jak najbardziej do rzeczywistych możemy uzyskać przez ustawienie odpowiedniego balansu bieli. W nowoczesnych aparatach można wybierać spośród wielu trybów balansu bieli, który pomoże nam uzyskać jak najlepsze odwzorowanie barw. Poza samym balansem bieli należy wziąć pod uwagę takie aspekty jak nasłonecznienie i zanieczyszczenie atmosfery. Jeśli mamy problem z przypadkowymi odbiciami lub negatywnym wpływem promieniowania ultrafioletowego, możemy zastosować kilka prostych sztuczek, które zniwelują ten problem.

Artykuł powstał przy współpracy z fotolabem cyfrowym Foto4U, który oferuje odbitki przez Internet wykonywane na najlepszym, profesjonalnym papierze Kodak, które zachwycą wszystkich jakością i pięknymi barwami.