Pliki, które przechowujemy w komputerach są dla nas bardzo cenne. Jeśli sprzęt działa bez zarzutu, rzadko zwracamy uwagę na ich właściwą archiwizację. Jednak w przypadku wielu nieprzewidzianych zdarzeń może okazać się, że nasze dane zostaną bezpowrotnie utracone. Co może wtedy grozić zawartości naszego komputera wyjaśnia pliki.pl i w pięciu zasadach podpowiada jak bezpiecznie przechowywać dane.
Komputer – niezależnie od tego, czy został kupiony miesiąc czy rok temu, może paść ofiarą kradzieży, wirusa lub zostać uszkodzony. Co wtedy stanie się z danymi zgromadzonymi na dysku? Jak je odpowiednio zabezpieczyć, aby nie mogły być odczytane i wykorzystane przez osoby trzecie? Jeśli chcemy uniknąć takich problemów, warto zadbać o bezpieczeństwo swoich plików już dziś, stosując się do 5 prostych zasad.
Zasada 1: Chroń swój komputer
Równolegle z rosnącą popularnością laptopów rośnie też liczba ich kradzieży. Policja nieustannie apeluje o zachowanie ostrożności i niepozostawianie komputerów bez nadzoru w miejscach publicznych czy samochodach. Dlatego komputer zawsze powinien mieć włączone szyfrowanie dysku twardego, a konto użytkownika należy zabezpieczyć hasłem trudnym do odgadnięcia.
– Data urodzenia właściciela czy kombinacje klawiszy, jak słynne „QWERTY” są najpopularniejszymi, czyli najłatwiejszymi do złamania hasłami. Mocne hasło powinno składać się z kombinacji wielkich i małych liter, a także cyfr i znaków specjalnych, czyli @, %, #, itp. To powinno utrudnić złodziejowi uzyskanie dostępu do danych zgromadzonych na komputerze – tłumaczy Jędrzej Szcześniak, współtwórca wirtualnego dysku Replik.pl.
Zasada 2: Walcz ze złośliwym oprogramowaniem
Z pojęciem „wirusa komputerowego” spotkał się chyba każdy. Złośliwe oprogramowanie może wykraść prywatne dane lub nawet całkowicie usunąć je z pamięci komputera. Na rynku dostępnych jest wiele programów antywirusowych, które pomagają walczyć z niechcianymi gośćmi. Posiadanie „antywirusa” na swoim komputerze stało się dziś nie luksusem, a koniecznością.
Roczna licencja użytkowania takiego programu to koszt ok. 60-150 PLN. Możemy także zdecydować się na któryś z dostępnych bezpłatnych programów. Zazwyczaj nie posiadają one niektórych funkcji, lecz zapewniają podstawową ochronę systemu. Należy także zadbać o to, aby zawsze posiadać aktualną wersję systemu operacyjnego oraz aplikacji użytkowych takich jak przeglądarka, pakiet biurowy czy czytnik pdf.
Zasada 3: Rób kopie zapasowe
Nawet jeśli nasz komputer jest dobrze chroniony, to wystarczy gwałtowny skok napięcia w gniazdkach elektrycznych aby spowodować nieodwracalne straty. Dlatego zawsze warto skopiować najważniejsze pliki na inny nośnik, aby w razie potrzeby móc je szybko odtworzyć. – Dziś waga plików, które każdy z nas trzyma na swoim komputerze, jest dużo większa, niż jeszcze kilka lat temu. Filmy, zdjęcia, gry i muzyka zajmują sporo miejsca, dlatego ważny jest dobór odpowiednich nośników. Czasy dyskietek, zdolnych pomieścić jedynie kilka plików, minęły już bezpowrotnie. Warto rozejrzeć się za najlepszym dla naszych potrzeb rozwiązaniem – mówi Jędrzej Szcześniak z wirtualnego dysku w chmurze.
Kopie danych możemy przechowywać na pamięci USB (popularny pendrive), dyskach zewnętrznych oraz ostatnio coraz bardziej popularnych dyskach wirtualnych. W ostatnich latach płyty CD i DVD błyskawicznie tracą na popularności ze względu na małą pojemność, utrudniony wielokrotny zapis oraz fakt, że np. netbooki i tablety nie posiadają stacji dysków.
Zasada 4: Myśl o przyszłości
Każdy nośnik fizyczny z czasem traci swoje właściwości i może dojść do utraty przechowywanych na nim danych. O ich bezpieczeństwo na płytach CD i DVD możemy być spokojni od dwóch do około 10 lat. Im lepszej jakości i staranniej przechowywana płyta, tym dłuższy czas eksploatacji. Co dwa-trzy lata powinniśmy jednak sprawdzać czy nagrane płyty nadal można odczytać.
– Popularne pendrive’y ze względu na niewielkie rozmiary i odporność na uszkodzenia również nie są wieczne: w zależności od intensywności użytkowania mogą posłużyć do około 10 lat – tłumaczy Jędrzej Szcześniak . – Dodatkowo, pomimo znacznego spadku cen pamięci USB, 1 GB pojemności nadal jest dość drogi – dodaje.
Rozwiązaniem dużo korzystniejszym finansowo jest dysk zewnętrzny. Podłączany do komputera za pomocą portu USB, skomunikuje się niemal z każdym urządzeniem, a szeroki wachlarz pojemności (od 500 GB do nawet kilkunastu terabajtów) pozwala na archiwizowanie nawet dużych ilości danych.
Jednak jeśli nie chcemy mnożyć dodatkowych kosztów, warto zdecydować się na dysk wirtualny. Obok płatnych rozwiązań (np. Dropbox, Google Drive) możemy wybrać rozwiązania zupełnie wolne od opłat – One Drive oferuje użytkownikom nieograniczoną pojemność i umożliwia zarchiwizowanie plików o dowolnej wadze zupełnie bezpłatnie – mówi Jędrzej Szcześniak. – Wszystkie fizyczne nośniki danych można łatwo zgubić czy uszkodzić. Dysk wirtualny daje nam pewność nie tylko bezpieczeństwa danych, lecz także umożliwia nam, za pomocą Internetu, dostęp do plików z dowolnego komputera – dodaje.
Zasada 5: Trzymaj kopie plików w kilku miejscach
W celu odpowiedniego zabezpieczenia danych specjaliści polecają nie tylko regularne wykonywanie kopii zapasowej zgromadzonych plików i multimediów, lecz także zapisywanie ich w kilku miejscach. Dlatego najlepiej regularnie, np. raz w miesiącu, skopiować najważniejsze dokumenty na dysk zewnętrzny lub pendrive oraz także na dysk wirtualny.
Dzięki takiemu rozwiązaniu, zdjęcia z rodzinnych wypadów czy ulubiona muzyka oprą się nie tylko próbie czasu, lecz także nieprzewidzianym wypadkom.
Jak bezpiecznie przechowywać dane z komputera?
Bezpieczne przechowywanie danych jest kluczowe w erze cyfrowej, aby chronić je przed utratą, kradzieżą, a także nieautoryzowanym dostępem. Oto kilka skutecznych sposobów na zapewnienie bezpieczeństwa przechowywanych danych:
1. Używanie menedżerów haseł
Menedżery haseł pomagają przechowywać hasła w sposób zaszyfrowany. Dzięki nim można używać silnych, unikalnych haseł dla każdego konta bez potrzeby ich zapamiętywania. Popularne menedżery haseł to:
2. Korzystanie z chmury z szyfrowaniem
Przechowywanie danych w chmurze zapewnia łatwy dostęp z różnych urządzeń, ale ważne jest, aby wybrać usługę, która zapewnia szyfrowanie end-to-end (gdzie tylko Ty masz dostęp do swoich danych). Przykłady:
- Tresorit
- Sync.com
- ProtonDrive
3. Szyfrowanie plików lokalnych
Jeśli przechowujesz dane na komputerze, warto zaszyfrować pliki lub całe dyski, aby były one nieczytelne w przypadku kradzieży lub dostępu przez niepowołane osoby. Programy do szyfrowania to:
- VeraCrypt – darmowe narzędzie do tworzenia zaszyfrowanych woluminów.
- BitLocker (dla Windows) – wbudowana funkcja szyfrowania całych dysków.
- FileVault (dla macOS) – wbudowane szyfrowanie dysków.
4. Regularne kopie zapasowe
Regularne tworzenie kopii zapasowych jest kluczowe, aby zabezpieczyć dane przed ich utratą w przypadku awarii sprzętu. Można korzystać z:
- Chmurowych usług backupowych (np. Backblaze, Google Drive, Dropbox).
- Zewnętrznych dysków twardych z automatycznym tworzeniem kopii zapasowych.
5. Używanie dwuetapowego uwierzytelniania (2FA)
Chociaż hasła są podstawowym środkiem ochrony, nie są wystarczające. Dwuetapowe uwierzytelnianie (2FA) dodaje dodatkową warstwę zabezpieczeń, wymagając od użytkownika podania czegoś, co posiada (np. kodu wysłanego na telefon). Dzięki temu, nawet jeśli ktoś pozna Twoje hasło, nie będzie w stanie uzyskać dostępu do konta bez drugiego czynnika.
6. Ochrona urządzeń hasłem lub biometrią
Zabezpieczanie swoich urządzeń (laptopów, telefonów, tabletów) hasłem lub za pomocą biometrii (np. odcisk palca, skanowanie twarzy) zapobiega nieautoryzowanemu dostępowi do danych w przypadku utraty lub kradzieży urządzenia.
7. Unikanie publicznych sieci Wi-Fi
Publiczne sieci Wi-Fi mogą być niebezpieczne, ponieważ umożliwiają osobom trzecim przechwytywanie transmisji danych. Jeśli musisz używać takiej sieci, zawsze korzystaj z VPN (Wirtualnej Sieci Prywatnej), która szyfruje Twoje połączenie.
8. Aktualizowanie oprogramowania
Regularnie aktualizuj systemy operacyjne, aplikacje i oprogramowanie zabezpieczające, aby zamykać luki bezpieczeństwa, które mogą zostać wykorzystane przez cyberprzestępców.
9. Zabezpieczanie nośników fizycznych
Nośniki danych, takie jak pendrive’y, zewnętrzne dyski twarde czy karty SD, powinny być również zabezpieczone hasłem i/lub szyfrowaniem. Można je także przechowywać w bezpiecznym miejscu, aby zapobiec ich zgubieniu lub kradzieży.
10. Uważność na phishing i złośliwe oprogramowanie
Bądź ostrożny przy otwieraniu linków lub załączników w wiadomościach e-mail. Phishing (próby wyłudzenia danych) oraz złośliwe oprogramowanie mogą prowadzić do kradzieży danych. Używaj programów antywirusowych i ucz się rozpoznawać podejrzane wiadomości.
Podsumowanie
Bezpieczne przechowywanie danych wymaga podejmowania działań na różnych frontach: szyfrowania plików, korzystania z silnych haseł, tworzenia kopii zapasowych oraz zabezpieczania urządzeń. Im więcej warstw ochrony wprowadzisz, tym bezpieczniejsze będą Twoje dane.
